4 nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

4 nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

4 nhom thuc pham chinh giup tre tang can khoe manh me nen biet 12

Thực phẩm là nguồn dinh dưỡng quan trọng, giúp bé phát triển toàn diện từ cân nặng, chiều cao, trí tuệ, thị lực… Với trẻ đã ăn dặm, bố mẹ có thể tham khảo, bổ sung 4 nhóm thực phẩm cần thiết trong bữa ăn của con sau đây.

4 nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

Các nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

4 nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

1. Nhóm bột đường (Carbohydrat /glucid)

Đây là nhóm thực phẩm cung cấp năng lượng chính cho hệ thống thần kinh trung ương hoạt động và năng lượng cho các cơ quan cơ thể làm việc. Đây cũng là thành phần cấu tạo nên tế bào và các mô, điều hòa hoạt động cơ thể, cung cấp chất xơ cần thiết.

Thay vì sử dụng gạo là thực phẩm chính trong mỗi bữa ăn cho bé, bố mẹ nên đa dạng các loại bột mì, ngũ cốc như: Khoai các loại, bắp, đậu, đỗ…. Mẹ có thể bổ sung chất bột đường cho bé từ các loại ngũ cốc và củ như gạo, khoai môn, khoai lang, mì, bánh mì, miến, bún, ngô bắp… 1gam carbohydrat cung cấp 4 kcalo năng lượng. Chất bột đường là thành phần cấu tạo nên tế bào và các mô, điều hòa hoạt động cơ thể, cung cấp chất xơ cần thiết.

4 nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

Sau khi ăn chất bột đường, cơ thể sẽ phân giải thành các chuỗi nhỏ để cơ thể dễ hấp thụ hơn vào máu về gan. Tại gan diễn ra quá trình chuyển hóa các đường này thành glucose và được sử dụng ngay để sinh năng lượng. Phần dư sẽ được dự trữ dưới dạng glycogen ở gan và cơ.

Phần dư thừa khi cơ thể không sử dụng hết sẽ chuyển đổi tích tụ dưới dạng mỡ, tuy nhiên lượng dự trữ từ các chất bột đường thường không nhiều, chỉ đủ sử dụng trong một và hoạt động mạnh là tiêu hao hết. Khi glycogen trong tế bào cạn kiệt, cơ thể sẽ sử dụng các dạng năng lượng khác để hoạt động.

4 nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

Chất bột đường trong thực phẩm thường không bị hủy hoại khi chế biến ở nhiệt độ cao, do đó việc chế biến, sử dụng dễ dàng hơn. Sự chuyển hóa chất bột đường trong cơ thể luôn cần sựu tham gia của các vi chất dinh dưỡng, quan trọng nhất là các vitamin nhóm B (B1, B3, B6), vì vậy khi cung cấp chất bột đường cần chú ý đến lượng vitamin nhóm B cần thiết.

Những thức ăn đưa vào cơ thể mà không kèm theo các vi chất tương ứng cho quá trình chuyển hóa chất bột đường được coi là thực phẩm cung cấp năng lượng rỗng, mất cân đối này làm thay đổi quá trình chuyển hóa, thậm chí còn làm hao hụt kho dự trữ vi chất dinh dưỡng trong cơ thể.

Bạn đang đọc: 4 nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

2. Nhóm chất béo (Lipid /Fat)

Chất béo là một hợp chất hữu cơ có chứa carbon, hydro, oxy và một ít phốt pho, ni-tơ, không hòa tan trong nước mà chỉ tan trong dung môi hữu cơ, có tỷ trọng nhẹ hơn nước vì vậy nổi trên mặt nước.Lipid là thành phần không thể thiếu trong quá trình phát triển con người.

  • Chất béo trong thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật hoặc động vật.
  • Chất béo trong thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật hoặc động vật

Chất béo từ nguồn gốc động vật như: Thịt, trứng, cá, sữa…các axit béo trong động vật thường ở dạng axit béo no, đồng thời có nhiều cholesterol là một dạng sterol đặc biệt chỉ có trong mỡ động vật, nên mỡ động vật thường được cho là không tốt cho sức khỏe đặc biệt với những thể trạng trẻ thừa cân béo phì, tăng tình trang bệnh lý tim mạch, tăng huyết áp.

4 nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

Chất béo từ nguồn gốc thực vật: Các loại dầu bơ, lạc, vừng, hạt điều, hạnh nhân… các axit béo trong thực vật thường ở dạng axit béo không no thể lỏng. Dầu thực vật không có sterol dạng cholesterol nên chất béo có nguồn gốc thực vật được khuyến khích nên dùng hơn từ nguồn gốc động vật.

4 nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

Chất béo có vai trò:

  • Là nguồn cung cấp và dự trữ năng lượng rất quan trọng.
  • Hấp thụ và chuyển hóa vitamin tan trong chất béo như vitamin (A, D, E, K).
  • Nguyên liệu hình thành tế bào nhất là tế bào thần kinh.
  • Nguyên liệu tạo hormone steroid: hormone sinh dục, thượng thận…
  • Nhu cầu: Trẻ càng nhỏ nhu cầu cần chất béo càng cao nhưng tốt nhất ở dạng chất béo không bão hòa.
  • Trẻ nhũ nhi: Chiếm 50% năng lượng khẩu phần (tương đương lượng chất béo trong sữa mẹ hoặc các sữa công thức hiện nay cũng có hàm lượng tương đương gần bằng hàm lượng có trong sữa mẹ phù hợp với trẻ nhũ nhi).

Chất béo là nguồn cung cấp và dự trữ năng lượng rất quan trọng:

  • Trẻ từ 1 – 5 tuổi nhu cầu cần khoảng 20 – 30% năng lượng trong khẩu phần.
  • Trẻ lớn – trưởng thành nhu cầu chất béo khoảng 15 – 25% .
  • Người cao tuổi nhu cầu chất béo giảm dần cần khoảng 10 – 15%.
  • Chất béo là chất dinh dưỡng khó tiêu hóa, khó hấp thu, chuyển hóa phức tạp và cần nhiều chất hỗ trợ hơn so với chất bột đường.
  • Chất béo là chất cung cấp năng lượng cao nhất trong 4 nhóm cung cấp năng lượng. Mỗi 1gam cung cấp 9 kcalo.
  • Chất béo ít bị phân hủy ở nhiệt độ cao, nhưng dễ bị oxy hóa bởi oxy trong không khí trong điều kiện nhiệt độ cao.
  • Để bổ sung chất béo cho bé có thể bổ sung trực tiếp vào chén bột, cháo khi còn nóng (dùng dầu olive, hạnh nhân, óc chó…) Những loại dầu hỗn hợp nên được nấu chín rồi mới cho trẻ ăn (Dầu đậu đỗ, dầu lạc, dầu vừng…)
  • Mỡ cá, mỡ gia cầm có nhiều chất béo không bão hòa, đặc biệt là omega 3, omega 6, omega 9 rất cần cho giai đoạn phát triển của trẻ nhỏ.
  • Mỡ các loại gia cầm, mỡ động vật được cho là không tốt nhưng lại rất cần cho cơ thể, thỉnh thoảng nên dùng chút ít để bổ sung cho trẻ (chú ý không nên lạm dụng quá mức)

3. Chất đạm (protein /protid)

Là một hợp chất hữu cơ gồm các nguyên tố carbon, hydro, oxy, ni-tơ một số chất khác như phốt pho, sắt, coban. Trong số các chất dinh dưỡng sinh năng lượng, chất đạm là chất có thành phần ni-tơ cao nhất, chiếm 15% trọng lượng.

4 nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

Chất đạm giúp bé phát triển tốt, tăng cân:

  • Đơn vị cấu trúc của chất đạm là các acid amin, các axid amin này được hấp thu vào máu và cung cấp năng lượng cho các hoạt động cơ thể, tăng trưởng và duy trì nhiều hoạt động, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể chống lại bệnh tật.
  • Trong tự nhiên có khoảng 22 loại acid amin có nguồn gốc động vật và thực vật. Khi chế biến thức ăn cho trẻ cần dùng phối hợp đạm có nguồn gốc động vật (thịt, cá, tôm, hải sản, trứng, sữa..)
  • Cùng với đạm có nguồn gốc thực vật (các loại đậu, đỗ, nấm…)
  • Việc sử dụng xen kẽ, cân đối giữa 2 loại đạm nhằm cân đối cho quá trình tổng hợp và hấp thu được tối ưu.

Chất đạm có vai trò:

  • Tham gia vào cấu trúc tế bào: Chất đạm là thành phần quan trọng nhất để xây dựng các tế bào của cơ thể. Chất đạm cần thiết cho quá trình sinh sản tế bào mới, cũng như quá trình sửa chữa tổn thương của các tế bào cũ.
  • Thành phần của các yếu tố miễn dịch giúp bảo vệ cơ thể (bạch cầu lympho, đại thực bào…) đến miễn dịch dịch thể (kháng thể) đều được cấu thành từ chất đạm.
  • Thành phần của các men, các chất xúc tác, các chất dẫn truyền thần kinh, các nội tiết tố.
  • Cung cấp năng lượng khi cơ thể thiếu nguồn năng lượng cung cấp từ chất bột đường. 1 gam chất đạm cung cấp khoảng 4 kcalo năng lượng = nguồn năng lượng từ chất bột đường.

Nhu cầu:

Cơ thể cần cung cấp xen kẽ đầy đủ các chất đạm từ nguồn gốc động vật và chất đạm nguồn gốc thực vật mỗi ngày. Đảm bảo nhu cầu chất đạm cho cơ thể cần chiếm khoảng 15% năng lượng trong khẩu phần.

Chất đạm giúp bé tăng cân tốt hơn:

  • Việc sử dụng các chất đạm nhiều hơn (thừa) mức hoạt động cơ thể cần sẽ dẫn đến một số nguy cơ:
  • Các chức năng lọc thải (gan, thận) làm việc quá công xuất, về lâu dài dễ gây ra bệnh lý, đồng thời làm lão hóa cơ quan thải lọc.
  • Tăng ure máu.
  • Biếng ăn do tăng acid amin trong máu.
  • Mất cân bằng sẽ làm tăng thải trừ canxi qua đường thận, làm mất lượng dự trữ canxi, gây hiện tượng còi xương ở trẻ nhỏ và loãng xương ở người già…
    Vì vậy, cần bổ sung đúng tỉ lệ, bổ sung cân đối giữa các chất dinh dưỡng để đảm bảo cho quá trình phát triển diễn ra thuận lợi.

4 nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

4. Nhóm vitamin và khoáng chất (các loại rau, củ, trái cây…)

Cung cấp các yếu tố vi lượng cũng như các chất bảo vệ, giúp cơ thể phát triển khỏe mạnh, tăng cường sức đề kháng, chống lại bệnh tật ở mọi lứa tuổi. Các loại rau lá màu xanh đậm và các loại rau, trái cây màu vàng, đỏ là nguồn cung cấp vitamin A giúp sáng mắt, tăng sức đề kháng, cung cấp chất sắt giúp chống thiếu máu thiếu sắt, đặc biệt giúp cơ thể trẻ em tăng trưởng và phát triển tốt. Bên cạnh đó rau, trái cây còn chứa nhiều chất xơ và các chất chống oxy hóa nên có tác dụng nâng cao sức khỏe và phòng chống các bệnh mạn tính. Dù không tạo ra năng lượng nhưng thực đơn ăn dặm cho bé không thể nào thiếu nhóm vitamin và khoáng chất, đặc biệt là kẽm, sắt, lysine.

• Vitamin A

Là vitamin tan trong dầu cần thiết cho việc xây dựng và duy trì các mô khỏe mạnh, đặc biệt là mắt, da, xương, biểu mô đường tiêu hóa và hô hấp. Nó cũng có vai trò quan trọng đối với hệ miễn dịch.

Vitamin A có vai trò với sức khoẻ: Thiếu vitamin A gây bệnh khô mắt, có thể gây mù, làm trẻ chậm lớn, giảm chức năng bảo vệ cơ thể, trẻ dễ mắc bệnh nhiễm trùng. Vitamin A có trong các thực phẩm nguồn động vật như: sữa mẹ, gan, trứng, các sản phẩm từ sữa, rau quả có màu vàng và đỏ (cà rốt, khoai lang mật, đu đủ, xoài, cà chua, bí ngô…), rau có màu xanh đậm (rau chân vịt, rau cải xanh..) có chứa nhiều tiền chất vitamin A khi ăn vào sẽ được chuyển thành vitamin A.

4 nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

• Các vitamin nhóm B (B1, B2, B6, B9, B12, vitamin pp..)

Là nhóm vitamin tan trong nước, có tác dụng cần thiết cho việc chuyển hóa chất béo và protein thành năng lượng để xây dựng và tái tạo mô của cơ thể. Trong đó axit folic (vitamin B9) quan trọng trong việc tạo máu và nếu thiếu trong thời gian mang thai sẽ dẫn đến nguy cơ dị tật ống thần kinh cho trẻ.

Thực phẩm giàu vitamin B có trong rau xanh thẫm, đậu, đỗ, lạc, ngũ cốc, cá và trứng.

4 nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

• Vitamin C

Cần thiết cho việc hấp thu sắt từ thức ăn, tham gia tạo mô liên kết và có tác dụng chống oxy hóa. Tăng cường vitamin C còn tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, cơ thể được cung cấp đầy đủ vitamin C sẽ hạn chế được các tác nhân gây bệnh.

Có nhiều trong các loại rau quả tươi như (cam, quýt, bưởi…), ớt xanh, dâu tây, cà chua… Vitamin C giúp hấp thu sắt từ thức ăn.

4 nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

• Vitamin D, D3

Vitamin D, nhất là vitamin D3 giúp cơ thể hấp thu canxi và photpho nhanh hơn để hình thành và duy trì hệ xương, răng chắc khỏe. Thiếu vitamin D gây giảm quá trình khoáng hóa ở xương dẫn đến còi xương ở trẻ nhỏ, người cao tuổi gây loãng xương. Vitamin D có nhiều trong dầu cá (Omega 3- 6- 9, trứng, sữa và một nguồn lớn vitamin D được quang hợp đa số qua da từ ánh nắng mặt trời. Nên tăng cường tắm nắng để trẻ nhỏ 15 – 20 phút mỗi ngày trước 8h30 và sau 16h.

4 nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

Bổ sung các khoáng chất cần thiết

  • Sắt: dưỡng chất hỗ trợ phát triển thể chất và trí tuệ cho bé, sắt là thành phần không thể thiếu trong quá trình tạo các tế bào máu. Hơn nữa, thiếu sắt, bé sẽ dễ bị bệnh thiếu máu dinh dưỡng – căn bệnh phổ biến ở trẻ em. Vậy nên, mẹ nên thêm vào thực đơn ăn dặm cho bé những thực phẩm giàu sắt như thịt bò, gan, các loại hạt (hạt điều, hạt bí,…), các loại đậu, ngũ cốc, rau có màu xanh đậm (chân vịt, bông cải xanh…). Mẹ cũng cần bổ sung sắt trong suốt quá trình mang thai để tốt cho cả mẹ và bé.
  • Kẽm: là một nguyên tố vi lượng hoạt động như một yếu tố hỗ trợ. Kẽm giúp nâng cao hệ miễn dịch cơ thể, bảo vệ bé chống lại các tác nhân xấu gây bệnh. Kẽm có nhiều trong sữa, thịt bò, tôm đồng, hàu, sò, gan lợn, lươn…
  • Lysine: Loại acid amin rất cần thiết để kích thích bé ăn ngon miệng, tăng cường chuyển hóa chất dinh dưỡng, hỗ trợ khả năng hấp thụ canxi, giúp cho xương chắc khỏe và phát triển chiều cao. Thiếu lysine, bé sẽ trở nên biếng ăn, mất tập trung, mệt mỏi… Do đó, mẹ bổ sung lysine cho bé từ các nguồn thực phẩm như phô mai, đậu nành, thịt gà, cá ngừ, tôm, hạt bí ngô… Lysine giúp bé ăn ngon miệng hơn
  • I ốt: I-ốt là một vi chất mà cơ thể rất cần với một mức rất nhỏ nhưng vai trò của nó lại rất lớn, có thể quyết định đến sự phát triển trí tuệ của trẻ.  I-ốt là thành phần căn bản của nội tiết tố và tuyến giáp. Nội tiết tố này tác dụng trên tất cả tế bào của cơ thể và ảnh hưởng đến hoạt động của các tuyến nội tiết khác; nó giúp sinh sản và biệt hóa tế bào, đặc biệt là tế bào thần kinh và tế bào xương, tạo tế bào máu, giúp điều hòa thân nhiệt, tham gia quá trình chuyển hóa nội tế bào… I-ốt có nhiều trong muối biển, nhu cầu cơ thể (trẻ lớn) mỗi ngày khoảng 1,5g. Đối với trẻ dưới 1 tuổi liều khuyến cáo nên sử dụng muối dưới 1g/ ngày. Việc bổ sung thừa muối gây nhiều ảnh hưởng đến chức năng thận của trẻ.

Tuy không thuộc nhóm chất dinh dưỡng nào kể trên nhưng nước không thể thiếu và rất cần thiết cho việc tạo tế bào và dịch cơ thể, nước cần trong cơ thể như một dung môi để hòa tan các chất như vitamin nhóm B, C. Nước giúp các phản ứng hóa học xảy ra và tăng cường thải độc qua nước tiểu. Ở trẻ nhỏ cần phải đảm bảo duy trì đủ lượng nước (sữa mẹ, sữa tươi, sữa công thức chứa tỷ lệ nước lớn, tốt cho hệ tiêu hóa và bài tiết).

5. Một số điều cần lưu ý khi bổ sung các nhóm thực phẩm

  • Một chế độ ăn uống phù hợp là biết cách phối hợp các chất dinh dưỡng, cung cấp đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể. Cần đảm bảo cung cấp đủ lượng chất dinh dưỡng đa dạng từ 4 nhóm chính.
  • Nguồn thực phẩm giàu chất đạm, chất béo từ động vật là cần thiết nhưng cần đảm bảo đủ theo nhu cầu cơ thể cần, nên kết hợp dùng nguồn thực phẩm có nguồn gốc thực vật để cơ thể dễ hấp thu, dễ tiêu hóa. Mẹ bổ sung đầy đủ 4 nhóm thực phẩm dinh dưỡng cần thiết cho bé yêu
  • Với những trẻ nhỏ đang bú mẹ, cần bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng và vi khoáng qua khẩu phần cho mẹ, tăng bài tiết qua sữa để trẻ được cung cấp đầy đủ qua nguồn sữa mẹ.
  • Với những trẻ sử dụng sữa công thức, mẹ nên lựa chọn các sản phẩm sữa công thức uy tín chất lượng, quan tâm đến hàm lượng các chất dinh dưỡng và vi khoáng chất có trong sản phẩm đáp ứng phù hợp theo nhu cầu mỗi trẻ.
  • 4 nhóm thực phẩm giàu dinh dưỡng, cần thiết đối với sự phát triển của bé bố mẹ nên biết sớm và bổ sung đầy đủ, phù hợp trong mỗi bữa ăn của con yêu. Bố mẹ nên đa dạng thực đơn cho bé, tăng cường các thực phẩm giàu chất đạm, vitamin, canxi, sắt… giúp bé tăng cân, phát triển chiều cao, trí não.

4 nhóm thực phẩm chính giúp trẻ tăng cân, khoẻ mạnh mẹ nên biết

Bố mẹ theo dõi website Gafovn.com để cập nhật những kiến thức dinh dưỡng, nuôi con hay, nuôi con khỏe, hãy theo dõi các chia sẻ hữu ích từ gafo nhé!

Xem thêm: 3 Tác dụng không ngờ tới của lợi khuẩn Probiotic có trong sữa bột cho bé

Liên hệ

CÔNG TY CỔ PHẦN THỰC PHẨM DINH DƯỠNG GAFO